Ontdek de impact van jeugdtrauma op je zenuwstelsel: Identificeer jouw persoonlijke stressrespons.

Tijdens familiebijeenkomsten en andere sociale situaties kan je zenuwstelsel flink uit balans raken. Wanneer het zenuwstelsel constant alert is en je de omgeving voortdurend scant, zijn we geneigd om de slechtst mogelijke scenario’s te verwachten en angstig te wachten op naderend onheil. In dit artikel ontdek je hoe de vier stressreacties – vechten, vluchten, pleasen en bevriezen – invloed hebben op jouw interacties.

“De invloed van vroege ervaringen op je huidige zenuwstelsel is niet verrassend. Onderzoek toont aan dat jeugdtrauma, zelfs pesten door leeftijdsgenoten, structurele veranderingen kunnen veroorzaken in de amygdala (verantwoordelijk voor het detecteren van bedreigingen) en de prefrontale cortex (verantwoordelijk voor executieve functies). Deze veranderingen kunnen leiden tot een staat van hyperwaakzaamheid, waarin ons zenuwstelsel constant alert is.”

Jeugdtrauma en stressreacties

Een angstig zenuwstelsel resulteert in voortdurend scannen van de omgeving, negatieve interpretaties van sociale signalen en het vastlopen in conflicten die we vaak zelf hebben gecreëerd door verkeerde interpretaties. Dit gebrekkige neuroceptievermogen belemmert onze mogelijkheid om op een dieper, kwetsbaarder niveau verbinding te maken met anderen, omdat we voortdurend bang zijn voor afwijzing en daardoor niet durven te zijn wie we werkelijk zijn.

De vier verschillende stressreacties – vechten, vluchten, pleasen en bevriezen – manifesteren zich op diverse manieren in sociale interacties. Door te begrijpen welk gedrag bij welke reactie hoort, kun je herkennen wanneer jij of anderen gestrest zijn en bepalen wanneer regulatie of kalmering nodig is.

De uitbarstmodus (vechtreactie): Mensen in deze modus gedijen in conflictsituaties, zoeken of creëren voortdurend conflicten en zijn hyperdefensief. Ze zien vaak geen eigen aandeel in situaties en zijn moeilijk te kalmeren, vaak verbitterd en wraakzuchtig.
De afleidmodus (vluchtreactie): Mensen in deze modus vermijden stress door weg te lopen van problemen, zowel emotioneel als fysiek. Ze zijn constant bezig om confrontaties te vermijden en negeren stressvolle gesprekken.
De afstandelijke modus (bevries- of blokkeerreactie): Mensen in deze modus reageren op dreigingen door te bevriezen of zich volledig af te sluiten. Ze ervaren vaak een soort mentale ‘leegte’ en vermijden betrokkenheid bij gedachten, emoties of anderen.
De pleasermodus (vleireactie): Mensen in deze modus anticiperen op dreigingen door te vleien of toe te geven, vaak ten koste van hun eigen behoeften. Ze vermijden conflicten door de lieve vrede te bewaren.

De ultieme modus is de verbindersmodus, waarbij het zenuwstelsel goed gereguleerd is, en de persoon in staat is om stressreacties effectief te hanteren. Dit omvat het vermogen om open te staan voor anderen, nieuwsgierig te zijn naar verschillen van inzicht, grenzen te stellen en gezonde relaties op te bouwen.

Om deze veilige modus te bereiken, is het essentieel om bewust te zijn van de fysieke signalen die het lichaam naar de hersenen stuurt wanneer het zenuwstelsel geactiveerd is. Hoewel stressreacties automatisch zijn, kunnen we door lichaamsbewustzijn de emotionele ontregeling die ze veroorzaken beter beheersen.

Boekentip

"Ongekende gevoelens"

Wanneer er in je kindertijd weinig aandacht was voor jouw gevoelens, dan kun je daar in je latere leven behoorlijk mee worstelen. Als je emoties er niet mochten zijn heb je diep van binnen geleerd dat jij er ook niet mag zijn. Vaak wordt dit van generatie op generatie doorgegeven. Door dit gemis te herkennen begrijp je waarom je in je volwassen leven vastloopt op bepaalde levensthema’s. Dit boek laat zien hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en het patroon van ongekende emoties doorbreekt.

Bestel je boek